🥌 Motyw Wampira W Literaturze I Filmie

Ćwiczenie 1. Wyjaśnij różnice między ogrodem angielskim a ogrodem francuskim. Określ ich kompozycję, główną ideę oraz uczucia, jakie miały wzbudzać w oglądających. Przyporządkuj poniższe cechy do właściwych grup, a następnie sformułuj na ich podstawie dłuższą wypowiedź. OGRÓD FRANCUSKI. Motyw walki dobra ze złem w literaturze fantastycznej i filmie. Omów zagadnienie na wybranych tekstach kultury. 2. Wzorce parenetyczne w literaturze polskiej okresu HELP!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Maria Janion "Polacy i ich wampiry" TEKST: [1] Losy Polaków łączą się ściśle z losami ich upiorów, a zwłaszcza wampirów. To zdanie nie zostało napisane w hiperbolicznym furorze i uniesieniu. Słowiańskie przedchrześcijańskie wierzenia w upiory i wampiry trwały wszak długo i uporczywie. W latach trzydziestych naszego stulecia jeden z Motyw snu. Motyw snu - Sen to przeciwieństwo czuwania, stan, w którym zostaje wyłączona świadomość. Symbolizuje świat, życie, ale także śmierć i przemijanie. Sny mają często charakter wróżebny, symboliczny, mogą być zwodnicze i oszukańcze. Eklezjasta przestrzegał przed złudzeniami snu: „Jak ten, co chwyta cień i wiatr wampiryzmu oraz obrazów wampira w literaturze, sztuce czy wierzeniach: oprócz Marii Janion, autorki uznawanej już niemal za klasyczną pozycji Wampir – biografia symboliczna, problem ten poruszali również między innymi Anita Has-Tokarz (Horror w literaturze współczesnej i filmie), Anna Gemra (Od gotycyzmu do horroru. Komentarze. Ars moriendi to sztuka umierania. W wiekach średnich była to przede wszystkim śmierć w obronie ojczyzny, wiary lub władcy. W średniowiecznych romansach za piękną uważano śmierć z miłości. Przykładem ars moriendi był zgon głównego, bohatera „Pieśni o Roladzie”. Wybrał na miejsce swojej śmierci wzgórze, które Dziecko okrutne/zepsute William Golding "Władcy much" Gabriela Zapolska "Moralność pani Dulskiej" - Hesia Dziecko niewinne Jan Kochanowski "Treny" - Urszulka Henryk Ibsen "Dzika kaczka" - Jadwinia Gabriela Zapolska "Moralność pani Dulskiej" - Mela Henryk Sienkiewicz "W pustyni i Motyw samobójstwa w literaturze Poniżej lista prac maturalnych z języka polskiego które mamy dostępne od ręki. Cena wynosi 39 zł za pełen pakiet, tj. bibliografię, plan Motyw wsi w literaturze; Motyw wolności w literaturze; Motyw wojny w literaturze; Motyw wampira w literaturze; Motyw utopii/ antyutopii; Motyw totalitaryzmu w literaturze; Motyw tęsknoty w literaturze; Motyw szlachty w literaturze; Motyw szczęścia w literaturze; Motyw szatana w literaturze; Motyw szaleństwa w literaturze; Motyw starości w NsaM. Zjawy, duchy i upiory są przedstawicielami świata nierealnego, nieziemskiego. W literaturze i sztuce stale występuje ich motyw, ponieważ bezustannie towarzyszy on człowiekowi. Wiara w nadprzyrodzone rzeczy i istoty, w zjawiska, których nie sposób zbadać czy dotknąć, jest zakorzeniona w każdym człowieku, wpisana jest w ludzką naturę od dawien dawna. Człowieka stale intrygowało to co nienamacalne, nie ograniczał się tylko do tego co może zobaczyć gołym okiem. Duchy według ludowych tradycji stanowiły więź między światem żywych i artykuł aby odblokować treśćZjawy, duchy i upiory są przedstawicielami świata nierealnego, nieziemskiego. W literaturze i sztuce stale występuje ich motyw, ponieważ bezustannie towarzyszy on człowiekowi. Wiara w nadprzyrodzone rzeczy i istoty, w zjawiska, których nie sposób zbadać czy dotknąć, jest zakorzeniona w każdym człowieku, wpisana jest w ludzką naturę od dawien dawna. Człowieka stale intrygowało to co nienamacalne, nie ograniczał się tylko do tego co może zobaczyć gołym okiem. Duchy według ludowych tradycji stanowiły więź między światem żywych i zmarłych. Często przyjmowały rolę moralizatorów, wskazując ludziom drogę oraz szukając sprawiedliwości, chociaż występowały i duchy złe, które uprzykrzały życie. Postacie z zaświatów ukazywały ludzkie wyrzuty sumienia, myśli i marzenia, ucieleśniały wiele ukrytych pragnień człowieka. Biorąc pod uwagę aspekt religijny duch to dusza ludzka, która po śmierci człowiek trafia do innego świata, w religii chrześcijańskiej Duchem nazywana jest natomiast trzecia Osoba Boska. Obecnie świat istot nie z tego świata przeniósł się głownie na ekrany kin i telewizorów oraz strony powieści grozy i fantasy. Na przykładzie twórczości literatury polskiej i światowej chciałbym przedstawić część z funkcji jakie pełnią w niej duchy i zjawy. W Boskiej Komedii Dante przedstawia głównego bohatera, który wystraszony przez zwierzęta będące metaforą ludzkich grzechów zbłądził w lesie i spotkał ducha Wergiliusza. Na prośbę jego ukochanej Beatrycze prowadzi go on przez Piekło i Czyściec. Pierwsze z nich znajduje się w głębi ziemi, składa się z dziewięciu kręgów, rozmieszczonych według rangi grzechów, ostatni jest siedzibą Lucyfera. Czyściec natomiast to ogromna góra składająca się z dziewięciu pięter. Wędrówka jest symbolem dążenia człowieka do Boga, by osiągnąć zbawienie. Duch Wergiliusza jest przewodnikiem ku temu odkupieniu, ukazując głównemu bohaterowi wszystkie grzechy i złe występki ludzkości, by ten je poznał i oczyścił się z nich. W II części dziadów jesteśmy świadkami ludowego obrzędu w przeddzień Wszystkich Świętych w kaplicy cmentarnej, polegającego na wywoływaniu duchów z historii których zebrani tam ludzie wyciągają nauki moralne. Dusze zmarłych osób pokutują w czyśćcu, prosząc o modlitwę , pomoc i przebaczenie. Uroczystość nazwana jest dziadami, stąd też tytuł utworu. Guślarz, który prowadził ceremonie przywołał trzy rodzaje duchów. Na początku duchy lekkie, są to dwa aniołki Józio i Rózia. Dzieci te były niewinne, nie skalane żadnym złem, które nie zaznały żadnego bólu, nie poznały więc wszystkich uczuć, to był ich grzech niezawiniony. Gorycz i smutek uwrażliwiają naszą duszę, czynią ją w pełni ludzką, bo „Kto nie doznał goryczy ni razu, Ten nie dozna słodyczy w niebie”. Guślarz daje im dwa ziarenka gorczycy i odpędza zaklęciem. Duchem średnim jest widmo młodej i pięknej dziewczyny Zosi, która nie potrafiła odwzajemnić miłości, przez to błąka się pomiędzy ziemią a niebem. Bawiła się uczuciami, drwiła z nich, odtrącała adoratorów, zniszczyła ją obojętność. Nigdy nie zaznała miłosnych uniesień, radości ani smutku i cierpienia. Prosi mężczyzn, by ściągnęli ją na ziemię, lecz jest to niemożliwe, bo „Kto nie dotknął ziemi ni razu, Ten nigdy nie może być w niebie”. Wynika z tego, iż nie w życiu nie można być egoistą, żyć tylko dla siebie, należy się poświęcać i kochać innych ludzi prawdziwie, nie wolno żyć tylko marzeniami. Ostatnim rodzajem są duchy ciężkie, przedstawia go duch Złego Pana, który był bezwzględnym tyranem, dręczył i poniżał swoich poddanych, odbierając im godność. Nie było w jego sercu współczucia ani litości, przemawiała przez niego pycha, chciwość i okrucieństwo, był winny śmierci wielu chłopów. Nie może zaznać przez to zbawienia, nie ma już dla niego ratunku, nikt nie jest w stanie mu pomów, bowiem „Kto nie był ni razu człowiekiem, Temu człowiek nie pomoże”. Duchy z Dziadów uświadamiają nam, że grzechem są nie tylko złe uczynki ale także egoizm i obojętność, lekceważenie pewnych spraw czy bierność. Należy dawać coś z siebie innym ludziom, sprawiać im radość, czynić dobro, nie wolno stać w miejscu, trzeba się stale rozwijać, doświadczać tego co dobre jak i złe czy bolesne, by w pełni być człowiekiem. Kolejnym utworem do którego chciałbym nawiązać jest „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. W opowieści tej występuję wiele widm, przywoływane są one przez słomianego Chochoła, symbol apatii i uśpienia narodu, ale także jego odrodzenia. Duchy ukazują się konkretnym osobą na weselu, są bowiem tak jakby ich drugą tożsamością, uosabiają ich skrywane myśli i pragnienia, są głosem ich sumienia. Na początku pojawia się Widmo, jest to zmarły narzeczony Marysi. Jest odbiciem jej wewnętrznych rozterek. Cieszy się z jego przybycia, ale jego wizyta także ją przeraża, bowiem pogodziła się już z jego śmiercią, a wspomnienia wspólnych chwil razem nakłaniają ją do rozmyślań czy na pewno jest szczęśliwa u boku swojego męża. Jest on symbolem niespełnionej miłości i marzeń o lepszym życiu. Do Dziennikarza, który jest redaktorem pisma stańczykowskiego przychodzi Stańczyk. Był to nadworny błazen Jagiellonów, często też występował na obrazach Jana Matejki. Zarzuca on Dziennikarzowi, że jest bierny, obłudny i fałszywy, wytyka mu, że przez jego twórczość dziennikarską odbiera nadzieje narodowi, prowadzi do pogodzenia się z niewolą poprzez fałszywe przekonanie o poczuciu bezpieczeństwa. Budzi on w nim sumienie. Poetę nawiedza bohater jego dzieła rycerz Zawisza Czarny, by zachęcić go do działania, aby przez swą twórczość porwał ludzi do walki w imię wolności. Uświadamia on Poecie jego niezdolność do tworzenia dzieł budzących naród do akcji i pokazuje kim mógłby się stać, gdyby w pełni wykorzystał swój talent. Z kolei Panu Młodemu pokazuje się Hetman Branicki, uczestnik konfederacji targowickiej. Wypomina mu jego zły postępek jakim było zdradzenie jego klasy, żeniąc się z chłopką. Hetman jest symbolem zdrady narodowej, pychy i hańby, ponieważ sprzedał Polskę carycy Katarzynie. Pan Młody tłumaczy się mu, że ten ożenek to nie chęć bratania się z chłopstwem, lecz tylko obecna moda. Na końcu pojawia się upiór Szeli, który był przywódcą powstania chłopskiego, zwanego rzezią galicyjską. Przychodzi on do Dziada. Jest on symbolem konfliktu między szlachtą a chłopami, który doprowadził do rozłamu między tymi dwoma stanami. Pokazuje Dziadowi, że nadal jawi się wizja chłopskiego buntu i wyśmiewa jego chęć pojednania się ze szlachtą. Bardzo ważną zjawą jest Wernyhora, jest to poeta ukraiński, który popierał połączenie Polski z Ukrainą. Przybywa do Gospodarza, budząc w nim respekt. Jego przybycie związane jest z jedną z legend, miał się pojawić, gdy Polska będzie słaba i chyląca się ku upadkowi, by pomóc jej odzyskać swoją potęgę. Wernyhora pragnie tak jak gospodarz zgody między chłopstwem a panami, by złączyli swe siły w walce o niepodległość, daje mu wskazówki co do dalszych działań, by przygotować powstanie. Wręcza Gospodarzowi złoty róg na którego dźwięk wszyscy mają stanąć do walki od której zależy przyszłość ojczyzny. Sam też ma zamiar zaangażować się w walkę. Wernyhora jest symbolem patriotyzmu i marzeń Polaków o odzyskaniu niepodległości. Jak widać zjawy pojawiające się w tym utworze reprezentują troski i zmartwienia, kompleksy, pragnienia, ukryte nadzieję oraz niespełnione marzenia głównych bohaterów, obnażają ich słabości, zakłamanie i fałsz a także pomagają zrozumieć pewne kwestie, nawołują do działania. Warto również wspomnieć w tym temacie o dziele Adama Mickiewicza pt.„Ballady i romanse”. Ja skupię się na dwóch moim zdaniem najważniejszych. Pierwsza z nich to „Romantyczność”, opowiadająca historię Karusi, dziewczyny, która kochając z całych sił, nagle traci swego ukochanego Jasia, przez co bardzo cierpi do tego stopnia, że popada w obłęd. Błądzi bez celu wśród ludzi, chcąc go odnaleźć, bo wierzy w to, że on kocha ją nawet po śmierci. Ma wrażenie, że widzi go obok siebie i rozmawia z nim. Tłum, który ją otacza współczuje jej, jest pełen empatii, wierzy w istnienie duszy zmarłego chłopaka, chociaż go nie widzi oraz że możliwe jest nawiązanie kontaktu ze światem zmarłych. W podaniach ludowych obecność więzi między tymi dwoma światami była bardzo istotna, dlatego uważano, że duchy mogą kontaktować się z żywymi. Wśród tego zgromadzenia, jest jedna postać, która odstaje od reszty, jest to starzec, który wyśmiewa dziewczynę i szydzi z tego co mówi, drwi także z ludzi, którzy jej wierzą. Według niego, człowieka posługującego się wiedzą i nauką, badającego świat za pomocą rozumu, nie istnieją żadne duchy, nie można przecież wierzyć, w coś czego się nie widzi, jeśli czegoś nie dostrzegamy, to tego nie ma, to nie istnieje. Postać Jasia nie ma na celu wystraszenia nas, pokazuje, że istnieją zjawy, które możemy dostrzec tylko „oczyma duszy” :„Zdaje mi się, że widzę…gdzie? / Przed oczyma duszy mojej.” – tak brzmi cytat z Hamleta, który poprzedza balladę. Bowiem postrzeganie świata tylko poprzez naukowe dowody, nie pozwoli nam w pełni odkryć otaczającego nas świata, by naprawdę żyć musimy się kierować także sercem i uczuciem. To właśnie miłość Karusi pozwoliła jej nawiązać kontakt z ukochanym. Pozostając w kręgu ballad Mickiewicza nie można pominąć utworu pt „Świtezianka”. Tytułowa bohaterka to nimfa wodna. Chłopak widzi ją pod postacią pięknej i tajemniczej dziewczyny, obiecuje i poprzysięga jej swą wierność i miłość. Ta ostrzega go: „Bo kto przysięgę naruszy,/ Ach, biada jemu, za życia biada! / I biada jego złej duszy!”. Nie ufając mu do końca postanawia poddać go próbie, sprawdzić szczerość jego uczuć i czy ten dotrzyma danego jej słowa. Dziewczyna znika a młodzieniec błąkając się po lesie w jej poszukiwaniach spotyka nimfę wodną, która zaczyna go wołać i kusić. Nie wie, że to test jego prawdomówności i zapominając o przysiędze danej wcześniej ulega jej czarowi, popełniając grzech niewierności i sprowadzając na siebie cierpienie. Zostaje skazany przez zdradzoną dziewczynę na tysiące lat męki, gdyż jego dusza zostaje zamieniona w modrzew stojący nad jeziorem. Chłopaka musiała spotkać kara za złamanie danego słowa ukochanej kobiecie, bowiem nie można składać przysięgi pochopnie i powinniśmy jej zawsze dotrzymywać. Zarówno kultura , jak i literatura czy sztuka ukazują różnorodność motywu wampira , sięgając od czasów antycznych do współczesności. Niejednakowość tegoż wiąże się nie tylko z różnicą płci, ale także z wyglądem wampira i za chowaniem . W związku z powyższym wampir może przybierać wiele, niemal skrajnie odmiennych postaci. Poprzez demoniczną i odrażającą do bardziej człowieczej - dobrej, wrażliwej, czy też romantycznej. Od wieków mit wampira uchodził za jeden z najbardziej powszechnych i „ponadczasowych”. Jak twierdzi Maria Janion - w książce Wampir. Biografia symboliczna - w oparciu o przekaz, stajemy wobec niewyjaśnionego zjawiska, które daje możliwość wielu interpretacji. Biorąc pod uwagę dostępne i ustalone kategoryzacje, wyszczególnić można trzy przemiany człowieka w wampira: pożyteczne i korzystne, przypadki całkowitej metamorfozy psychicznej i duchowej lub wielce złowrogie i niebezpieczne. Także podstawowe tematy takie jak krew, śmierć, nieśmiertelność i ich wzajemne powiązanie leżą u podstawy mitu wampira - postaci, której archetypy spotkać można już w świecie klasycznym. Termin wampir pojawił się po raz pierwszy w Europie w latach 1725 i 1731, kiedy odnotowano przypadki wampiryzmu w Serbii. Wcześniej nie był on znany. W XVII wieku doczekał się natomiast dokładnej definicji. Klasyczna definicja utożsamia wampira z duchem zmarłej osoby lub jej trupem, ożywionym przez własnego ducha bądź demona, który powraca, żeby zakłócać spokój żywym, pozbawiając ich krwi, w celu zwiększenia własnej witalności. W tradycji ludowej wampir to zwykle osoba przedwcześnie zmarła gwałtowną śmiercią lub której pozaziemskie życie nie jest szczęśliwe. Według Słownika mitów i tradycji kultury pod redakcją Kopalińskiego wampir to w słowiańskiej demonologii ludowej upiór, duch zmarłego odstępcy, kacerza, osoby wyklętej, zbrodniarza, powracający na świat w postaci olbrzymiego nietoperza, aby wyssać krew ludzi śpiących, którzy wówczas sami stają się wampirami. Trudno także określić jakie wydarzenie lub doświadczenie dało początek powstaniu mitu wampira w starożytnych wierzeniach. Jego wyobrażenie często zmieniało się wraz z położeniem geograficznym. W starożytnym świecie wampir znajduje swój pierwszy odpowiednik w postaciach z orszaku Hekate, królowej świata widm. Najbardziej mroczną i diaboliczną ze wszystkich, tą, która może szczycić się pierworództwem wampira i która skupia w sobie wiele jego cech, jest Empuza – kobiecy demon, mogący przybierać różne postacie między innymi suki, krowy lub pięknej dziewczyny. Wierzono, iż w pięknym wcieleniu kobiece demony obcowały z mężczyznami w nocy lub podczas popołudniowej drzemki, wysysając z nich siły witalne i powodując ich śmierć. Koncepcja ta dotarła do Grecji prawdopodobnie z Palestyny, gdzie demony te nosiły imię Lilim (dzieci Lilith, o której będzie mowa później). Tradycja dotycząca wampirów jest prawdopodobnie najgłębiej zakorzeniona w Rumunii, szczególnie zaś – w Transylwanii. Sądząc po liczbie czynników sprzyjających przeistoczeniu w wampira, bycie nie-wampirem uznać należy za prawdziwy cud. Wiara w wampiry, według której okrutni ludzie, wskrzeszeni przez diabła, mieliby powracać po śmierci na ziemię, jest obecna w Anglii od XII wieku. Średniowieczne kroniki angielskie przypominają słowiańskie historie o wampirach. Ich najczęściej powtarzającym się wątkiem jest przekonanie, że wraz z pojawieniem się wampirów wybuchają różne epidemie, wywołane odrażającym fetorem rozkładających się ciał. Podobnie jak w kręgu kultury słowiańskiej, istnieją różne sposoby na poskromienie zbrodniczej działalności wampira, a najczęściej stosowaną metodą jest odcięcie jego głowy. Istnieje mnóstwo odmian legend i mitów o wampirach, od upiorów, strzyg, inkubusów i ghuli, po dhampiry bądź syreny. Posiadają one różne cechy. Są połączeniem legend oraz regionalnych wierzeń. Łączy je jednak jeden, wspólny fakt – wampiryczny mit o żądzy krwi i nieśmiertelności. Również etymologia słowa wampir jest bardzo złożona. Istnieje opinia, że sam termin pochodzi z języka węgierskiego i jego słowiańskich odmian. Starosłowiańska nazwa ąpyr wzięła się od bohatera, pod którym ziemia rozstąpiła się i żywcem go pochłonęła. W historii słowa przeplatają się wpływy rozmaitych kultur europejskich. Serbski i bułgarski wampir, rosyjski upyr, czeski upir, polski wąpierz, upior, a następnie upiór, północnogrecki wampiras to tylko niektóre ze znanych nazw. Z czasem pod wpływem zapożyczonego z serbskiego niemieckiego słowa Vampir nazwa upowszechniła się w formie do dziś używanej: wampir, vampire. W tradycji słowiańskiej rosyjska nazwa wampira brzmi upyr, co według wątpliwej hipotezy Aleksandra Brücknera miałoby oznaczać ptaka. Dotyczyłoby to przemiany w nocnego ptaka jako początku wampiryzmu. U Serbów i Chorwatów natomiast terminem wampir określa wampira i wilkołaka (vukodlac, kudlac lub lampir, vampir). Z postacią wampira nieodłącznie wiąże się krew. Od stuleci uważana jest za siedzibę i nośnik życia. Ponadto, nabrała wartości sakralnej przez fakt przedłużania ludzkiego istnienia. Z tego właśnie powodu sądzono, że upiory i wampiry trudzą się, aby zdobyć krew ofiary. Stała się ona także środkiem niezwykłym - zabójczym dla czarnej magii. Ankh natomiast definiowany jako: Symbol reprezentujący Fizyczne i Wieczne życie znany jest pod postacią oryginalnego krzyża o wielkiej mocy, stworzonego przez Afrykańczyków w Starożytnym Egipcie. Wampiryczny Ankh zwany Sabretooth Ankh zaczerpnięty został z filmu Głód z roku 1982. Wykonał go Mistrza D’Drennan w sierpniu 1997 roku. To jeden z nielicznych, tak popularnych i rozpoznawanych symboli wampirycznych. W literaturze znak ten znany jest pod nazwami Klucz Nilu, Klucz Życia, Krzyż Egipski czy Krzyż Atlantów. Sferami kultury, w których najsilniej zagościł motyw wampiryczny są literatura (poezja i proza), malarstwo i film. Przykładem poezji, w której pojawia się temat wampira są Przemiany Wampira Charlesa Baudelaire’a (Charles Baudelaire odkrył amerykańską literaturę poprzez klasyka niesamowitości, twórcę „nowego dreszczu” – Edgara Allana Poe. W swoich utworach nawiązywał bardzo często do jego twórczości. Podobnie jak Stefan Grabiński, w swoich Nowelach). A zatem wiersz Charlesa Baudelaire’a przedstawia intymną sytuację dwóch kochanków – kobiety wampira i mężczyzny, będącego zarazem podmiotem lirycznym utworu. Z początku niewiasta wydaje mu się piękna. Podmiot jest nią oczarowany. Zostaje przez nią zniewolony, oddając się jej bezgranicznie. Widać tu hipnotyczny wpływ wampira na człowieka, który potrafi uwieść i wykorzystać do własnych celów – tu: do wyssania krwi. Obłęd taki jednak nie trwa wiecznie. Kochanek uświadamia sobie moc uroku, jaki rzuciła na niego wampirzyca, gdy poznaje jej prawdziwe oblicze szkaradnego potwora (niczym Mąż – późniejszy Hrabia Henryk z Nie-boskiej komedii Krasińskiego). Jego przerażenie jest ogromne, gdy uświadamia sobie z jak okrutnym stworzeniem ma do czynienia. Ukazany w wierszu wampir, a raczej wampirzyca jawi się jako krwiożercza, erotyczna istota. W tym pełnym lęku i sprzeczności obrazie następuje połączenie kobiecego wampiryzmu z seksualnością. Znany z prozy Bram’a Stoker’a Dracula - Hrabia Dracula jest jednym z najsłynniejszych wampirów na świecie. Słyszał o nim prawie każdy, za sprawą wielu adaptacji filmowych dzieła Stoker’a. Dracula - dzieło klasyczne stanowi pierwszą powieść powstałą na podstawie wampirycznych mitów i wierzeń. Autor oparł swoją opowieść na legendzie prawdziwego Draculi. W rzeczywistości był nim Vlad IV Tepes (co znaczy - Vlad IV Wbijający na pal Syn Smoka), książę mieszkający w Karpatach w Rumunii. Na tej podstawie Bram Stoker wykreował postać mroczną, tajemniczą i straszliwą - hrabiego Draculę, wampira żyjącego w Transylwanii, w Karpatach. Tytułowy Dracula to wampir z lśniącymi, czerwonymi ustami, długimi kłami i gładką, jasną cerą. Jest bogatym i cenionym właścicielem ziemskim. Nie przeszkadza mu to jednak polować w pobliskim miasteczku. Potrafi przybierać postacie różnych zwierząt (zazwyczaj nietoperza), a nawet stać się obłokiem prześlizgującym się przez najmniejsze szczeliny. Dracula jest jednak cały czas zagadką. O motywach, przemyśleniach czy punkcie widzenia samego wampira nic nie wiadomo. Jest to zapewne wina konstrukcji epistolarnej powieści i braku narratora wszechwiedzącego. Nieco inne ujęcie tematu proponuje Anne Rice w drugiej Kronice Wampirów zatytułowanej - Wampir Lestat. Rice przybliża w niej sylwetkę Lestata - wampira znanego z pierwszej części – bestsellera Wywiad z Wampirem. Tutaj Lestat jawi się jako osobowość znacznie bardziej sympatyczna, choć równie zuchwała, buntownicza, dynamiczna i co gorsze, nieprzewidywalna. Śpi zagrzebany w ziemi w Nowym Orleanie przez 55 lat. Budzi się dopiero w latach 80-tych XX wieku, zafascynowany współczesnym światem i jego muzyką. Pragnie zostać gwiazdą rocka, której piosenki rzucą urok na tysiące fanów i będą wyzwaniem dla innych wampirów. Powieść cofa się w czasie do XVIII-wiecznej Francji, gdzie poznajemy Lestata jako młodego, dzielnego mężczyznę - myśliwego i buntownika w rodzinnej Owernii, później - aktora w Paryżu, aż w końcu - wampira. W powieści ukazana została bardzo człowiecza strona wampiryzmu. To już nie krwiożerczy zabójca o zwierzęcych instynktach, żądzy krwi i szaleńczym umyśle, lecz istota o młodzieńczej sile i fantazji. Lestat został wampirem w idealnym momencie, wkraczania w dorosłe życie, stąd też jego już dobrze ukształtowany światopogląd kłóci się z naturą wiecznego dziecka. Ta właśnie dziecięca, uparta osobowość wspiera naturę demona i pozwala przetrwać wszelkie kataklizmy. Ludzki aspekt charakteru Lestata ujawnia się w jego zachwycie nad człowiekiem i cywilizacją ludzką, co on sam nazywa miłością do ludzi, którzy to urzekają go swym pięknem. Zasady moralne jakie wyznawał w pewien sposób przeniknęły także do osobowości wampira. Jednak Lestat znany jest z przewrotności i często łamie wszelkie prawa, także te, które sam sobie narzucił. Natomiast motyw wampira w sztuce odzwierciedla ekspresjonistyczny obraz norweskiego malarza Edwarda Muncha zatytułowany Wampir. Jego interpretacja może budzić wiele kontrowersji i wątpliwości ze względu na mylne tłumaczenie samego tytułu przez polskiego krytyka sztuki okresu Młodej Polski – Stanisława Przybyszewskiego. Oryginalny tytuł dzieła brzmiał bowiem - Miłość i ból, co może sugerować jego interpretację. Wampiry zwykle reprezentują zło, krew i grzechy, ale także tytułowe miłość i ból. Wszystkie te emocje wynikają z sytuacji, w której znajdują się osoby prezentowane na obrazie. Edward Munch ukazał smutek i gniew postaci zdradzonej przez ukochanego. Wnioskować można, że mężczyzna skulony w objęciach rudowłosej kobiety jest zarazem jej ofiarą, ale i towarzyszem. Mimo zła, które drzemie w pochylającej się nad nim kobiecie, nie próbuje uciekać. Istotny wydaje się być sam fakt, że kobieta jest przy nim, zwracając na niego uwagę. Tak długo, jak wysysa ona z niego ostatki krwi, mężczyzna od niej nie odchodzi. Stanowi to przykład całkowitego poświęcenia i oddania się drugiej osobie - wielkiej miłości – bezwarunkowej, czystej i bolesnej. Wniosek wydaje się być zatem prosty - on umiera, by ona mogła żyć dalej – wiecznie. Niemniej jednak kobieta – wampir kocha tego mężczyznę, co zauważyć można w delikatności jej objęcia, pozbawionego agresji i przemocy. Jest dla niej ważny, mimo człowieczeństwa. On, natomiast, kocha ją, mimo że jest ona wampirem. Wokół postaci czuć smutek. Widać jednak zaangażowanie. Ciemne barwy dopełniają efektu mrocznej atmosfery. Munch widział kobietę-wampira niczym pijawkę, która żywiąc się krwią mężczyzny, najpierw uwodzi go, a potem, gdy ten jej ulegnie, dręczy niewiernością, by w końcu zabić. Wampirycznego motywu w malarstwie można również doszukać się w dziele Johna Colliera Lilith. Nazwa ta pochodzi od mezopotamskiego demona ukrytego pod postacią, ukazanej na obrazie, kobiety. Lilith jako termin pochodzenia hebrajskiego, tylko raz pojawia się w Biblii, w Księdze Izajasza, określając nocnego ptaka, puszczyka lub sowę. U Colliera Lilith to naga, piękna kobieta, kusicielka, o długich płomiennych włosach i delikatnym obliczu. Z uwodzicielskim, słodkim uśmiechem wyrażającym przyjemność stoi na tle ruin, w opuszczonym, mrocznym miejscu, jako starożytna bogini, archetyp wampira. Zauważalne jest tu wymieszanie dwóch tradycji: Judaizmu i Talmudu. W ujęciu talmudycznym Lilith jest uwodzicielską kobietą o długich włosach. Natomiast w średniowiecznej tradycji rabinistycznej Lilith jest pierwszą niewierną żoną Adama, pierwszą z czterech żon diabła i dręczycielką niemowląt. Collier, używając światłocienia, a wyostrzając jasną kolorystykę sylwetki kobiety i płomienną barwę jej włosów, przedstawił Lilith w uścisku biblijnego węża – Szatana, który kusił Adama. Wąż jest atrybutem tej bogini–wampirzycy. Widać też, że jest jej bardzo bliski - kobieta tuli się do niego. Przypuszczalnie to przy jego pomocy Ewa (znana jako jedyna żona Adama, według Biblii powstała z jego żebra) skusiła jabłkiem Adama. Według rabinistycznego przekazu, Lilith poprzysięgła składaćofiary z potomków Adama i Ewy, za co została przeklęta. Mimo próśb Adama, do Raju nigdy nie powróciła. Ścigana przez trzech anielskich wysłanników Boga, wstąpiła do piekieł, gdzie została kochanką szatana - najwyższego w hierarchii piekła. Doszukując się wampiryzmu w filmie, nie można pominąć chyba najpopularniejszego - z tego typu filmów - dzieła, którym jest Wywiad z wampirem mylnie nazywany horrorem ze względu na to, iż głównymi bohaterami są wampiry. Jednakże zarówno książka, jak i film nie mają straszyć, a jedynie opowiedzieć historię o ludziach zagubionych, samotnych i poszukujących szczęścia za wszelką cenę. Adaptacja Wywiadu z wampirem powstała w 1994 roku. Autorką scenariusza stała się sama Anne Rice, jednakże swoje zmiany wprowadził także reżyser Neil Jordan. Cały film ukazuje drogę Louisa (wampira będącego głównym bohaterem, jak i narratorem) ze światła w mrok. Neil stworzył dzieło balansujące na granicy horroru, fantazji oraz dramatu. Mimo iż film jest pełen scen dzikości i przemocy, to jednak emanuje z niego łagodny i subtelny nastrój. Fabuła filmu toczy się zatem wokół głównego bohatera Louisa. Już początkowa piosenka wprowadza nas w schemat jego myślenia. Jest on wampirem przepełnionym bólem nieśmiertelności. Chce umrzeć, ponieważ wieczne życie wypala go od środka i zabija powoli jego człowiecze odruchy. Największym jego wrogiem jest on sam. Louis próbuje zgładzić wszystko, co łączyło go z dawnym życiem, mając nadzieję, że zabije to, albo choć uciszy, jego koszmary. Jedynie uczucia: nienawiść, złość i zemsta są w stanie wyrwać wampira z odrętwienia. Siła książki oraz powodzenie filmu tkwią także w nowatorskim ukazaniu postaci wampira. Nie jest on już bezmyślnym, żądnym krwi potworem, ale uwodzicielskim i głodnym życia dzieckiem ciemności. Zgodnie z myślą reżysera postaci krwiopijców nie mają już straszyć, ale wzbudzać takie uczucia jak fascynacja, miłość, a nawet litość. Obecnie mniej znanym, choć kultowym ‘wampirzym’ filmem jest Nosferatu – symfonia grozy. Jest to pierwsze ze znanych dzieł Friedricha Murnau z 1922 roku zainspirowane opowieściami o Vladzie Draculu i powstałe na podstawie zmodyfikowanej fabuły powieści Brama Stokera Dracula. To jeden z najważniejszych filmów niemieckiego ekspresjonizmu i jeden z pierwszych horrorów w historii kina, wraz z którym otworzył się nowy rozdział – film grozy. Podczas realizacji scenariusza odczuwa się bezustanne uczucie niepokoju, oczekiwania na coś groźnego, co niechybnie się zaraz wydarzy. Akcja filmu skupia się na postaci hrabiego Orloka – zwanego jako Nosferatu. Przybywa on ze swojego zamku w Karpatach na zarażonym statku, przez który wybucha w mieście epidemia dżumy. Bez wątpienia jest on wampirem: w dzień śpi w trumnie, a nocą wysysa krew. Do Wismaru Draculę ściągnął wizerunek pięknej żony agenta handlowego, który przybył do niego w interesach. Kobieta jako młoda, szlachetna i –co rzadko się zdarza - niewinna osoba poświęca się, uwalniając miasto od klęski zarazy, wabiąc tym samym wampira w pułapkę. W przeciwieństwie do książkowego Drakuli, Orlok nie tworzy nowych wampirów lecz zabija swoje ofiary. Musi również spać w dzień, gdyż spala go słoneczne światło. Zakończenie jest także inne niż w książce - hrabia zostaje zniszczony. Motyw wampira wydaje się być bardzo oryginalny i popularny dla wielu dziedzin szeroko pojętej kultury. Wizerunek wampira mimo różnorodnych przekształceń przetrwał do czasów nowożytnych. Współczesny pisarz, autor książki o mitach i symbolach krwi Jean – Paul Roux utrzymuje, że wampiryzm w historii wielu kultur postrzegany jest w dwojaki sposób. Poprzez aspekt mitu - od przemiany człowieka w postać negatywną, obcą, po niepokojącą i niebezpieczną istotę wysysającą ludzką krew. Twierdzi także: Nie ulega wątpliwości, że powrót zmarłych, którzy łakną krwi i przychodzą po nią na ziemię, był i zostanie ideą uniwersalną. Anna Lusińska Poniżej lista prac maturalnych z języka polskiego które mamy dostępne od ręki. Cena wynosi 39 zł za pełen pakiet, tj. bibliografię, plan ramowy oraz tekst właściwy prezentacji. Skontaktuj się z nami przez mail: pomocmaturalna2013@ Postać wampira w wierzeniach, literaturze i filmie. Scharakteryzuj motyw na wybranych przykładach Zjawy, upiory i wampiry w literaturze. Jaką funkcję w literaturze pełnią tego typu kreacje? Zaprezentuj problem na wybranych przykładach Przedstaw motywy wampiryczne w wybranych tekstach kultury Oblicza horroru. Literackie i filmowe realizacje gatunku Wróżki są wszędzie

motyw wampira w literaturze i filmie